RODZAJE TRĄDZIKU
Prawdopodobnie każdy z nas kiedyś borykał się z problemem trądziku lub niedoskonałościami w mniejszym lub większym stopniu. Mało estetyczny wygląd może przyczyniać się do pogorszenia samopoczucia i powstania kompleksów. Choć temat jest niezwykle obszerny, postaram się przybliżyć go w pigułce. Trądzik jest chorobą skóry, która może mieć różne przyczyny oraz różny stopień nasilenia – z czego to wynika, dowiecie się poniżej.
TRĄDZIK MŁODZIEŃCZY
Ten rodzaj trądziku należy do przewlekłych zapalnych chorób skóry i dotyka ok 80% osób w okresie dojrzewania. Związany jest z pobudzeniem pracy gruczołów wydzielniczych przez hormony, których poziom jest niestabilny w związku z dojrzewaniem. Najbardziej nasilony stan można zaobserwować w wieku 14-17 lat u kobiet i 16-19 lat u mężczyzn. Trądzik pojawia się w okolicach, gdzie występują gruczoły łojowe, czyli na skórze twarzy, klatki piersiowej i pleców. W większości przypadków problem ten dotyka osoby z cerą tłustą, czyli w sytuacji, gdy skóra produkuje zbyt dużo sebum. Nie oznacza to, że inne typy skóry nie zostaną dotknięte tym problemem! Niejednokrotnie zdarza się, że predyspozycje do trądziku otrzymujemy w genach. Jeśli któreś z naszych rodziców miało ten problem, to duże prawdopodobieństwo jest, że i nas to spotka.
Zmiany trądzikowe zaczynają się od zaskórników otwartych, czyli tych wyglądających jak czarne kropki. Jeśli nasza skóra ma zaburzony proces fizjologicznego złuszczania, co nazywamy rogowaceniem, dochodzi wtedy do zamknięcia ujścia zaskórnika, co następnie może prowadzić do powstania stanu zapalnego w postaci krosty. Dodatkowo często temu procesowi towarzyszy namnażanie się bakterii Cutibacterium Acnes w gruczołach łojowych. Ze względu na postać trądziku dzielimy go na:
– trądzik zaskórnikowy – najłagodniejsza forma , pierwsza faza trądziku młodzieńczego, zmiany nie są nasilone i najczęściej ustępują po okresie dojrzewania,
– trądzik krostkowo-grudkowy – poza zaskórnikami występują też grudki i stany zapalne,
– trądzik ropowiczy – ciężka postać trądziku charakteryzująca się występowaniem krost z treścią ropną i cyst, które po wygojeniu zostawiają blizny,
– trądzik skupiony – postać ciężka, w której obserwuje się skupione krosty, guzki i torbiele,
– trądzik piorunujący – najcięższa postać, występująca głównie u młodych mężczyzn z towarzyszącymi objawami ogólnoustrojowymi.
Przy problemie z trądzikiem, a zwłaszcza gdy chcemy rozpocząć leczenie trądziku, należy zwracać uwagę na właściwe odżywianie, higieniczny styl życia i odpowiednią pielęgnację, ponieważ niepoprawne zachowania mogą zaostrzać przebieg choroby.
TRĄDZIK HORMONALNY
W gabinecie kosmetologicznym coraz częściej można spotkać osoby z trądzikiem hormonalnym. Mogłoby się wydawać, że trądzik dotyczy tylko wieku młodzieńczego i okresu dojrzewania. Nic bardziej mylnego! Przyczyną powstawania takich zmian są zaburzenia hormonalne związane z ich nieprawidłowym wydzielaniem, bądź też ze zwiększoną wrażliwością tkanek na działanie niektórych z nich. Do najczęstszych zaburzeń należą te na tle androgenowym (testosteron, dihydrotestosteron, androstendion). Są to hormony występujące zarówno u mężczyzn jak i u kobiet i wytwarzane są przez nadnercza oraz jądra i jajniki. Przyczyniają się do zwiększonej produkcji sebum.
I tu zaczyna się błędne koło: większa produkcja sebum przyczynia się do powstawania zmian trądzikowych, następnie częściej sięgamy po kosmetyki przeznaczone do skór tłustych, co prowadzi do przesuszenia, a w kolejnym etapie do jeszcze silniejszego wydzielania sebum, ponieważ skóra broni się przed wysuszeniem. Wzmożona praca gruczołów łojowych tworzy idealne środowisko do namnażania bakterii beztlenowych Cutibacterium acnes, w konsekwencji czego powstają stany zapalne, grudki, krosty, a także torbiele ropne.
Drugą grupą hormonów wpływającą na trądzik są estrogeny, które powodują rozszerzanie naczyń krwionośnych co prowadzi do powstania rumienia, a następnie drobnych, czerwonych, swędzących krostek. Aby rozpocząć leczenie trądziku na tle hormonalnym niezbędne jest ustalenie przyczyny występowania zmian, czego dowiedzieć się możemy na podstawie wykonanych badań, o których mowa będzie poniżej. Gdy poznamy przyczynę możemy zaplanować odpowiednią terapię, niejednokrotnie prowadzoną we współpracy z lekarzem endokrynologiem lub ginekologiem.
TRĄDZIK RÓŻOWATY
Trądzik różowaty tak jak trądzik pospolity należy do przewlekłych zapalnych chorób skóry, w którym najpierw można zaobserwować tendencję do występowania rumienia na skórze w środkowej części twarzy. Najczęściej zmiany pojawiają się w wieku 20-30 lat, a pełny rozwój choroby występuje ok. 40-50 roku życia. Przyczyny powstawania trądziku różowatego są zróżnicowane, wpływ na występowanie i zaostrzanie choroby mają czynniki immunologiczne, zaburzenia naczyniowe, zaburzenia hormonalne, promieniowanie UV, reaktywne formy tlenu, niewłaściwa dieta czy stres, a także istotną rolę przypisuje się drobnoustrojom jak Helicobacter pylori i Demodex foliculorum (nużeniec). Wyróżniamy 4 postacie trądziku różowatego:
– rumieniowo-teleangiektatyczną – objawiająca się rumieniem w środkowej części twarzy nawracającym lub trwałym oraz teleangiektazjami (rozszerzonymi naczyniami krwionośnymi),
– grudkowo-krostkową – występuje trwały rumień i obrzęk twarzy oraz krosty i grudki w środkowej części twarzy,
– guzkową – występuje trwały rumień i obrzęk twarzy, grudki, krosty, guzy, nierówna i pogrubiała powierzchnia skóry twarzy, zmiany pojawiają się na nosie, łukach jarzmowych, czole, oczach, uszach,
– oczną – objawia się pieczeniem, świądem i kłuciem oczu, dochodzi do zapalenia spojówek i brzegów powiek, występuje nadwrażliwość na światło.
Choroba charakteryzuje się okresami remisji i nawrotami, niestety nie da się go w pełni wyleczyć. Uzależniony jest od czynników wewnętrznych i zewnętrznych. Leczenie trądziku różowatego ma na celu zminimalizowanie objawów i zapobieganie dalszemu rozwojowi.
TRĄDZIK KOSMETYCZNY
Jak sama nazwa wskazuje związany jest z używaniem kosmetyków pielęgnacyjnych oraz produktów do makijażu nieodpowiednio dobranych do danej skóry. Nie jest uznawany za jednostkę chorobową, nazwa jest potoczna jako, że zmiany towarzyszące są podobne do tych w trądziku pospolitym. W składzie takich kosmetyków można znaleźć substancje komedogenne, czyli takie, które sprzyjają powstawaniu zaskórników. Warto zwrócić uwagę także na kosmetyki do pielęgnacji włosów, które również mogą się przyczyniać do powstawania zmian trądzikowych, szczególnie w obrębie linii włosów. Najczęściej występuje u kobiet po 30 roku życia, cierpią na niego także osoby medialne, co związane jest z częstym stosowaniem obciążających skórę kosmetyków do makijażu. Przebieg trądziku kosmetycznego przypomina trądzik pospolity, czyli mogą pojawić się zaskórniki otwarte, zamknięte bądź zmiany zapalne. Mechanizm powstawania polega na zaleganiu produktu w ujściu gruczołu łojowego przez co dochodzi do jego zablokowania i na skórze pojawiają się różnego typu zmiany. Lista składników mogących się przyczynić do powstania trądziku kosmetycznego jest długa ale najbardziej popularne to parafina i jej pochodne, silikony, barwiniki, talk czy oleje roślinne. Ten rodzaj trądziku jest stosunkowo łatwy do zwalczenia, najczęściej wystarczy odpowiednio dobrana pielęgnacja dostosowana do potrzeb danej skóry i unikanie ciężkich fluidów, które bogate w barwniki mogą dodatkowo podrażnić skórę i powodować wysyp zmian trądzikowych.
MASK ACNE
Jest to obecnie spory problem wielu osób, które na co dzień muszą przez wiele godzin przebywać w maseczkach. Przyczynia się to do zaostrzenia już istniejącego problemu trądziku, bądź powoduje powstawanie nowych zmian. Najbardziej cierpią osoby z trądzikiem pospolitym, różowatym czy AZS (atopowe zapalenie skóry). Problemy skórne pojawiają się głównie na linii żuchwy, brodzie i policzkach. Ponadto dochodzi do pogorszenia jakości skóry w tych okolicach oraz zaburzeń warstwy hydrolipidowej. Powodem takiego stanu rzeczy jest brak przepływu powietrza pod maską, zwiększona temperatura i wilgotność. Jeśli musimy długo przebywać w maseczce, ważne jest aby dbać o jej czystość, zmieniać ją z odpowiednią częstotliwością oraz starać się stosować maski z delikatnego materiału jak bawełna. W przypadku problemów skórnych panie powinny zdecydowanie ograniczyć nakładanie makijażu gdyż dodatkowo prowadzi to do zatykania ujść gruczołów łojowych. Jednocześnie trzeba pamiętać o prawidłowej pielęgnacji i dokładnym myciu skóry po powrocie do domu oraz jej odpowiednim nawilżeniu.
BADANIA
Poniżej znajduje się lista, jakie badania najczęściej zalecamy aby ustalić przyczynę trądziku:
– 17-OHP (17-Hydroksyprogesteron
– DHEA / DHEAS (dehydroepiandrosteron)
– DHT
– androstendion
– SHBG (białko wiążące hormony płciowe)
– wolny testosteron
– testosteron całkowity
– prolaktyna
– LH (lutropina)
– FSH (folikulotropina)
– tyroksyna (fT4)
– tyreotropina (TSH)
– anty – TPO
– anty – TG
– prolaktyna
– insulina
– kortyzol
– ACTH
– Helicobacter pylori (w przypadku podejrzenia trądziku różowatego)
– Demodex foliculorum (w przypadku podejrzenia trądziku różowatego)
– nietolerancje pokarmowe
ZABIEGI NA TRĄDZIK (TERAPIA LECZNICZA)
W leczeniu trądziku w Klinice wykorzystuje się różne elementy terapii leczniczej, które są zawsze dobierane indywidualnie do problemu jaki aktualnie występuje. W zależności od stanu skóry można wykorzystać np. zabieg głęboko oczyszczający Hydrafacial jako przygotowanie do dalszych etapów zabiegowych. W sytuacji kiedy powinniśmy zachować delikatne działanie, alternatywą będzie peeling kawitacyjny, który jest idealnym rozwiązaniem dla skór np. z trądzikiem różowatym. Kolejne kroki zabiegowe mogą opierać się na wykorzystaniu peelingów kwasowych, gdzie substancje czynne są zawsze dobierane do aktualnych potrzeb skóry lub zastosowaniu terapii enzymatycznej, która ma działanie także wielokierunkowe i bezpieczne nawet u kobiet w ciąży. W terapiach leczniczych zawsze dbamy o regenerację skóry, u której często, szczególnie w przypadku trądziku pospolitego bywa zaburzona warstwa ochronna (hydrolipidowa), wykorzystując maski z odpowiednimi składnikami aktywnymi. Dzięki takim terapiom mamy pewność, że skóra została zadbana w każdym aspekcie i na każdym poziomie.
PIELĘGNACJA DOMOWA SKÓRY TRĄDZIKOWEJ
Produkty do stosowania w domu zawsze są dobierane indywidualnie przez specjalistę – kosmetologa, dzięki temu podtrzymujemy efekty terapii gabinetowej oraz wpływamy na poprawę stanu skóry przez cały czas, a nie tylko w trakcie wizyty w Klinice. Jedną z najbardziej istotnych kwestii jest minimalizm, stosowanie zbyt wielu różnych składników może zaostrzać przebieg choroby. W pielęgnacji skóry trądzikowej przede wszystkim należy się skupić na zapewnieniu właściwego nawilżenia, dotyczy to skór z trądzikiem pospolitym jak i różowatym, jest to pierwszy krok do poprawy stanu skóry. Preparaty powinny być delikatne, zaczynając już od mycia, by nie uszkodzić warstwy hydrolipidowej, która jest swoistą ochroną dla skóry. Obowiązkowo przy każdym typie skóry należy stosować krem z filtrem, ponieważ często promieniowanie UV zaostrza przebieg choroby i może przyczynić się do powstawania przebarwień. By zapobiegać przerostowi warstwy rogowej, co jest często spotykane w trądziku pospolitym, warto korzystać z peelingów enzymatycznych, które w delikatny sposób pozwolą zredukować martwe komórki naskórka oraz zapewnią lepsze wchłanianie pozostałych kosmetyków pielęgnacyjnych. Bardzo istotną kwestią jest unikanie substancji o udowodnionym działaniu komedogennym (zaskórnikotwórczym), które przyczyniają się do powstawania zmian skórnych i zaostrzenia stanu skóry. Do takich składników należą m.in. niektóre oleje roślinne, lanolina i jej pochodne, parafina, woski, niektóre kwasy tłuszczowe i alkohole, talk, silikony nielotne czy barwniki.
Dobór pielęgnacji domowej jest bardzo istotną kwestią i niejednokrotnie wymaga cierpliwości aby dopasować je idealnie do danej skóry. Należy też zawsze brać pod uwagę fakt, że stan skóry się zmienia na przestrzeni czasu i trzeba to uwzględniać dobierając produkty, które są właściwe w danym momencie.
Tekst przygotowany przez:
Kosmetolog w SKINSPACE